Einræði í menntamálum er líka óþolandi

Fréttin sem ég tengi þessari færslu er frá sl. fimmtudegi (4. nóv). Þar segir Þorgerður Katrín að henni finnist „óþolandi að líða fyrir tortryggnina  í samfélaginu.“ Þessi orð lét hún falla í tilefni af því að fréttamaður mbl.is spurði hana út í afskriftir skulda nokkurra lykilstarfsmanna Kaupþings vegna hlutabréfakaupa í bankanum. Eins og alþjóð veit var Kristján Arason, eiginmaður Þorgerðar, einn af framkvæmdastjórum hans.

Þorgerður Katrín sagði í þessu viðtali að það hefði verið mjög mismunandi hvernig staðið var að málum varðandi hlutabréfakaup í Kaupþingi. „Engar skuldir hafi verið felldar niður hjá eiginmanni hennar. Þau hafi komið sínum sparnaði til áratuga fyrir í öðru félagi fyrir löngu síðan.“

Mig langar til að vitna til orða Gríms Atlasonar sem hann birtir á blogginu sínu um þann gjörning: „Ráðfrú var með allan sinn sparnað, sem að mestu samanstóð af bankabréfum, í einkahlutafélagi. Eiginmaður hennar ráðlagði viðskiptavinum bankans að halda í bréf sín í bankanum fram á síðasta dag. Sjálfur færði hann allt í einkahlutafélag auk þess sem persónulegar ábyrgðir toppanna í bankanum vegna lána voru felldar niður. Ráðfrúin eiginkona hans sat á sama tíma á ríkisstjórn þar sem m.a. var ákveðið að bjarga þessum banka frekar en öðrum.“

Af framansögðu ætti að vera ljóst að sú tortryggni sem menntamálaráðherra segir ólíðandi á fullkomlega rétt hjá sér. Hún talar reyndar um að „það verði allt að koma upp á borðið“ í þessu sambandi. Ég reikna með að hún eigi við að það eitt muni duga til að eyða meintri tortryggni. Ég tek fullkomlega undir það með henni og vona að hún eigi við að hún ætli að stuðla að því.

Það sem mér finnst hins vegar merkilegt í þessu samhengi er að í reynd hefur hún sýnt allri kennarastéttinni umtalsverða tortryggni og ekki bara tortryggni heldur yfirgang líka. Hún neitaði að hlusta, vinna með og taka tillit til ábendinga frá samtökum kennara og keyrði svo nýju fræðslulögin í gegn á síðasta vorþingi. Nú ætti alþjóð að vera orðið nokkuð ljóst hvernig afgreiðslu frumvarpa til laga er háttað þar þannig að ég ætla ekki að fara ítarlegar út í það ferli allt saman.

Hins vegar vil ég taka það fram að mér sem framhaldsskólakennara finnst ólíðandi að búa við tortryggni menntamálaráðherra gagnvart kennarastéttinni og skólastarfi í landinu almennt. Mig langar líka til að vekja sérstaka athygli á því sem margir þeirra sem hafa mælt með nýju framhaldsskólalögunum hafa tuggið á. En það er „frelsið“ sem skólarnir eiga að fá í kjölfar þeirra. Það eru margar ástæður fyrir því að ég tel að þetta meinta frjálsræði fáist engan veginn staðist. Því til rökstuðnings ætla ég að láta nægja að benda á að menntamálaráðherra ákvað strax að binda starf framhaldsskólanna með 23 reglugerðum. Nú hef ég það eftir áreiðanlegum heimildum að þeim hafi fjölgað í 37.

Ég er auðvitað tortryggin og finnst ég hafa fulla ástæðu til þess. Tortryggni mín hefur minnst með það að gera að Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir og Kristján Arason eru hjón. Hún stafar nefnilega fyrst og síðast af framgöngu Þorgerðar Katrínar í starfi hennar sem ráðherra menntamála í landinu. Mér finnst ég líka hafa fulla ástæðu til að tortryggja menntamálaráðherra sem útilokar meginþorra kennara frá mikilvægri þróunarvinnu og breytingum sem varða þeirra sérfræðisvið. Að ekki sé talað um að Kennarsambandið hefur lítil sem engin svör fengið við mörgum grundvallarspurningum er varða framkvæmd nýju laganna.

Það hlýtur að teljast eðlileg tortryggni í ljósi þess að ég veit að ráðuneytið hefur skipað a.m.k. fimm „leyninefndir“ til að sníða ramma utan um framhaldsskólann um leið og það útilokar hagsmunasamtök kennara frá þeirri vinnu og neitar þeim um sjálfsagðar upplýsingar. Það má vel fylgja hérna með að þeir sem vinna í þessum nefndum er uppálagt af formönnum nefndanna, sem menntamálaráðherra hefur skipað, að þeir upplýsi ekki utanaðkomandi aðila um það sem fram fer á fundum þeirra.

Ég hef væntanlega fært rök fyrir því að það er alls ekki allt upp á borðinu í sambandi við framkvæmd nýju framhaldsskólalaganna og raunar langur vegur frá því. Ég leyfi mér þess vegna að efast um að gögn um fjármál þeirra hjóna rati upp á borðið nema með dómsúrskurði. Og talandi um fjármál þá langar mig til að vekja athygli á nokkrum mikilvægum atriðum til viðbótar sem mér finnst afar mikilvægar í ljósi núverandi aðstæðna í samfélaginu.

Það hlýtur að liggja í augum uppi að innleiðing nýrra laga sem á við allt skólakerfið kostar peninga. Lögin innihalda að mörgu leyti framsæknar og byltingarkenndar hugmyndir í sambandi við öll skólastigin þrjú; leik-, grunn- og framhaldsskóla. En það gefur auga leið að það er ekki hægt að hrinda þeim í framkvæmd nema með ærnum tilkostnaði. Ég hef t.d. heyrt talað um áætlun upp á 220 milljónir í sambandi við innleiðingu laganna í tengslum við framhaldsskólann en vil taka það fram að af mínu mati er sú kostnaðaráætlun of lág. Ég hef góðar ástæður til að halda að það vanti einhverja mikilvæga þætti inn í þennan útreikning.

Þrátt fyrir þær efnahagshörmungar sem hafa riðið yfir íslenskt samfélag hefur enginn vikið einu orði að þeim kostnaði sem hlýtur að fylgja þeim nefndarstörfum sem nú fara fram í Menntamálaráðuneytinu í sambandi við nýju fræðslulögin annars vegar og þeim kostnaði sem hlýtur að fylgja innleiðingu þeirra hins vegar. Það hefur heldur engin tilkynning borist út í skólana varðandi framkvæmd laganna til Kennarasamtakanna eða út í skólana eftir efnahagshrunið. Hins vegar hélt Þorgerður Katrín fund í Menntaskóla Akureyrar sl. miðvikudagskvöld (5. nóv) þar sem hún ræddi aðallega um samræmingu skólastiganna þriggja sem er ein hugmynd þessar nýju laga. Ég mætti ekki á þennan fund. Verð að játa það að ég hafði bara ekki list á því

Ég hef reyndar þær fréttir af fundinum að þar kom ekkert nýtt fram. Svör við margendurteknum spurningum sem einstakar greinar laganna hafa kveikt þeim, sem til þeirra þekkja, voru ekki á borðinu. Þar var ekki minnst einu orði á annað en það að þessi lög voru samþykkt sl. vor og að það ætti að vinna að þeim eftir fyrri áætlunum. Það eina nýja sem kom fram er að reglugerðirnar sem verða settar framhaldsskólanum fyrir utan lögin verða 37 en ekki 23. Ég hef verulegar áhyggjur af þessu reglugerðarfargani og ekki að ástæðulausu. Áhyggjurnar stafa ekki síst af leyndinni sem ríkir í kringum vinnuna við þær og þögninni í sambandi við innihald þeirra. Mér finnst fullkomlega eðlilegt að þetta allt veki mér tortryggni og kvíða.

Mér finnst fullkomlega eðlilegt að spyrja: Hvers vegna er innleiðingu nýrra fræðslulaga er ekki frestað í ljósi núverandi efnahagsástands í samfélaginu? Það er ljóst að þessi nýju lög hafa valdið kennurum óvissu um langa hríð og það er fullt útlit fyrir að þau muni halda því áfram. Innleiðing þeirra mun ekki síður valda foreldrum og börnum óvissu en að mínu mati er síst á hana bætandi. Að síðustu er ljóst að kostnaður af innleiðingu laganna verður umtalsverður fyrir ríkið og þar af leiðandi skattgreiðendur. Það eitt og sér ætti auðvitað að vera fullnægjandi krafa um frestun innleiðingar laganna.

Sá kostnaður og sú óvissa sem framkvæmd nýju fræðslulaganna hefur í för með sér ættu að liggja í augum uppi. Þess vegna skil ég ekki af hverju innleiðingunni er ekki frestað í þeim tilgangi að stuðla að sparnaði í ríkisrekstrinum og vinna að því að draga heldur úr óvissu og kvíða en bæta við hvoru tveggja. Mér finnst rökin sem mæla með frestuninni blasa svo við að ég skil ekki hvernig menntamálaráðherra getur lokað augunum fyrir þeim. Ég skil þess vegna ekki í öðru en að henni gangi eitthvað það til með því að knýja innleiðingu þeirra til framkvæmda sem hún ætlar sér ekki að leggja upp á borðið. Þess vegna er ég tortryggin í garð menntamálaráðherra. Ég held reyndar að öll þjóðin hafi fulla ástæðu til að trotryggja hann líka.

><>      ><>      ><>      ><>      ><>      ><>    ><>      ><>      ><>      ><>        

 Hér eru krækjur í lög um leikskóla, - grunnskóla og - framhaldskóla ásamt lögum um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda á skólastigunum þremur.

Ég vek sérstaka athygli á því hve orðalagið „ráðherra setur í reglugerð ákvæði“ er algengt í lögunum um framhaldsskólann.

Ég hef áður bloggað um þá undarlegu þögn sem ríkir um nýju fræðslulögin hér.

Óþolandi að líða fyrir tortryggni

Athugasemdir

[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, 8.11.2008 kl. 17:37]

Uppeldi barnanna er hornsteinn samfélagsins og ekkert mikilvægara en velferð þeirra. Það er áhyggjuefni að einstaklingur með ekkert skynbragð á málefni ungmenna skuli stjórna málefnum skólanna.

[Rakel Sigurgeirsdóttir, 8.11.2008 kl. 19:44]

Mér finnst sannast sagna margt gagnrýnivert í þessum nýju lögum um skólastigin þrjú. Ég þekki reyndar ekki eins vel til laganna um leik- og grunnskólann og til laganna um framhaldsskólann. Vona að það komi að því að almenningur kynni sér betur innihald þessara nýju laga og þau verði tekin til frekari umfjöllunar í fjölmiðlum þannig allir geti myndað sér sína skoðun um þau.

Það ríkir ekki einhugur meðal kennara varðandi þessi nýju lög. Stór hluti kennara í framhaldsskólum hefur þó lýst yfir óánægju sinni með einstök atiði nýju  framhaldsskólalaganna. Ég ætla ekki að fara út í það hér að draga það fram sem þeir eru einkum óánægðir með. En ég ítreka að það hlýtur að teljast fullkomlega eðlileg krafa að innleiðingu þessara laga verði frestað í ljósi núverandi efnahagsástands.

Ég sé a.m.k. ekki að það sé slíkt forgangsatriði að stokka upp menntakerfið að það megi ekki láta það bíða í því markmiði að sýna aðhald og spara í ríkisrekstrinum.