Eignatilfærsluvopn fjármálaaflanna

Af viðbrögðum Más Guðmundssonar, sem var skipaður áfram í seðlabankastjóraembættið á dögunum, má ráða að fjármálöflin gleðjast yfir blessun EFTA-dómsstólsins yfir verðtryggingunni. Eins og áður hefur verið bent á hér er vart nokkrum blöðum um það að fletta að Már Guðmundsson var og er talsmaður fulltrúa einkabanka og hrægammasjóða.

Þetta kom m.a. fram í samtali hans við fréttastofu Bylgjunnar í hádeginu þar sem hann sagðist: „anda léttar nú enda hafi í álitinu verið eytt ákveðinni óvissu sem snúi að fjármálastöðugleika.“ (sjá hér). Má finnst sjálfssagt að gefa út skuldabréf með veði í þjóðinni til að mæta kröfum vegna Icesave og erlendra kröfuhafa í þrotabú gömlu bankanna.

Hins vegar er það útilokað að hans mati að koma á móts við meirihluta þjóðarinnar og bæta lífskjör þeirra með því að fella niður verðtrygginguna. Hann virðist þar af leiðandi algjörlega lokaður fyrir því að gefa út skuldabréf til að bjarga almenningi eins og Ólafur Margeirsson hefur lagt til. Ólafur bendir á:

[...] ríkissjóður og Seðlabanki Íslands geta skrifað niður eins margar krónur niður á blað og þeim lystir og búið þær til með því einu að stimpla nokkrar tölur inn í tölvu. Þetta var t.d. gert „í massavís“ árið 2008 þegar Seðlabankinn fékk aukið eigið fé „frá“ ríkissjóði upp á 270 milljarða í formi ríkisskuldabréfs (ríkissjóður fékk í staðinn ástarbréf bankanna). [...]

Hið sama yrði upp á teningnum ef ríkissjóður þyrfti að redda t.d. Íbúðalánasjóði út úr sínu gjaldþroti [...] vegna ólögmæti verðtryggingar. Ríkissjóður gæti að sama skapi búið til eins margar krónur og hann vildi ef það þyrfti t.d. að bjarga bankastofnunum frá eiginfjárvandræðum vegna ólögmæti verðtryggingar á neytendalánum.
(sjá hér)

Ólafur Margeirsson hélt því fram í tilvitnaðri grein „að það yrði blessun fyrir íslenskt efnahagslíf ef verðtrygging á neytendalánum yrði dæmd ólögleg“. Már Guðmundsson er of upptekinn af hagsmunum erlendra kröfuhafa til að koma auga á það.

Í ljósi þess hverjir skipuðu hann (sjá hér) og í ljósi þess að fulltrúar allra þingflokka þögðu (að Ögmundi Jónassyni einum undanskildum) má telja víst að allir fulltrúar kjósenda á Alþingi eru honum sammála varðandi það að hagsmunir fjármálaaflanna skuli alltaf njóta forgangs! Af því tilefni er við hæfi að draga þá ályktun: að aldrei hefur verið jafn dimmt yfir því að uppgjör við hrunið náist fram!

Nýfrjálshyggjan áfram við stýrið

Í tilefni þess að þetta er dagurinn sem Már Guðmundsson tekur formlega við embætti seðlabankastjóra ætla ég að leyfa mér að birta svokallaða glósu síðunnar: Lilju Mósesdóttur sem næsta seðlabankastjóra. Glósan er sú þriðja og síðasta í framhaldsskrifum umsjónarhóps síðunnar þar sem hver glósa er tileinkuð einum þeirra þriggja sem hæfisnefnd fjármála- og efnahagsráðherra mat hæfastan.

Glósuþættirnir standa undir þessum heitum:Talsmaður fjármagnsins, Talsmaður einkavæðingarinnar og Talsmaður fjármálaaflanna. Sú síðasttalda fjallar um fjármálafortíð Más Guðmundssonar og var birt á stuðningssíðu Lilju þ. 11. ágúst sl.

Talsmaður fjármálaaflanna

Þetta er þriðja og síðasta glósan sem byggir á glósunni: Þess vegna viljum við Lilju (http://on.fb.me/1kSuiTb) en hún inniheldur ágrip af forsögu þremenninganna sem hæfisnefnd fjármála- og efnahagsráðherra mat hæfasta til að gegna seðlabankastjórastöðunni. Skipunin fer fram 20. ágúst n.k. en það verður væntanlega tilkynnt í vikunni hver hefur orðið fyrir valinu.

Ef marka má umfjöllun fjölmiðla og annarra sem hafa gert sig gildandi í umræðunni um stjórnsýslulegar athafnir þá er ekki gert ráð fyrir því að Bjarni Benediktsson fari út fyrir þann hóp sem að mati hæfisnefndarinnar þykja „mjög vel hæfir“ til að reka efnahagsstefnu landsins úr Seðlabankanum. Þeir eru reyndar alls ekki margir sem hafa tjáð sig ýtarlega um þessi efni; hvorki um umsækjendurna né út frá hvaða forsendum svo mikil þögn hefur ríkt um umsóknarferlið eins og raunin hefur orðið.

Hér hefur verið reynt að bæta nokkuð úr því sem upp á vantar í varðandi umfjöllun um þær efnahagsáherslur sem þeir: Friðrik Már Baldursson, Már Guðmundsson og Ragnar Árnason hafa staðið fyrir hingað til. Áður hefur verið fjallað um þá Friðrik Má, í glósu sem fékk heitið: Talsmaður fjármagnsins (http://on.fb.me/1pK79kB), og Ragnar en glósan þar sem fjallað er um forsögu hans nefnist: Talsmaður einkavæðingarinnar (http://on.fb.me/1ylnuOt). Loks er það Már Guðmundsson.

Tögl og haldir

Már Guðmundsson á sér langa forsögu þegar kemur að opinberum afskiptum af stjórn efnahagsmála hér á landi (http://bit.ly/1mBgiIg). Hann hóf feril sinn sem hagfræðingur hjá Seðlabankanum árið 1980 eða fyrir tæpum 35 árum. Þá var hann efnahagsráðgjafi ríkisstjórna sem Steingrímur Hermannsson fór fyrir á árunum 1988 til 1991. Í framhaldinu var hann forstöðumaður hagfræðisviðs Seðlabankans í þrjú ár og í beinu framhaldi aðalhagfræðingur bankans næstu tíu árin.

Á sama tíma og hann starfaði sem aðalhagfræðingur Seðlabanka Íslands gegndi hann ráðgjafastarfi á vegum Alþjóðagjaldeyrissjóðsins í ríkjum Suður-Ameríku. Þetta var á árunum 1998-1999. Árið 2004 tók Már við starfi aðstoðarframkvæmdastjóra peningamála- og hagfræðisviðs Alþjóðagreiðslubankans í Basel (BIS) þar sem hann vann þegar hann var skipaður seðlabankastjóri hér fyrir fimm árum (http://bit.ly/1mBsJnu). Hann gegndi þó áfram ábyrgðarstörfum fyrir BIS fram til ársloka 2011 (http://bit.ly/1vwdENA).

Miðað við þennan feril kemur það e.t.v. ekki á óvart að Már Guðmundsson er höfundur þeirrar peningagengisstefnu sem hefur verið rekin hér á landi frá því í mars 2001 eða frá þeim tíma sem Geir H. Haarde sat í fyrsta sinn í stól fjármálaráðherra Sú stefna sem þáverandi ríkisstjórn Sjálfstæðis- og Framsóknarflokks tók upp undir forsæti Davíðs Oddssonar hefur gjarnan verið nefnd flotgengisstefna enda gengur hún út á svokallað fljótandi gengi en flotbúnaðurinn eru stýrivextir.

Höfundur núverandi peningastefnu

Á þeim tíma sem Már setti fram hugmyndir sínar um „sveigjanlegra gengi“ var hann aðalhagfræðingur Seðlabankans en jafnframt ráðgjafi í málefnum Suður-Ameríku hjá AGS. Hugmyndir sínar kynnti Már á ráðstefnu Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands um „efnahagsstefnu smárra opinna hagkerfa á tímum alþjóðavæðingar“. Þetta var sumarið 1999.

Í kynningu hans kom fram að hugmyndir hans gengju út á það að gera gengið mun sveigjanlegra og þar af leiðandi áttu að vera „minni líkur á þessum skyndilegu breytingum sem annað hvort frjálsar fjármagnshreyfingar eða veikleikar í okkar fjármálakerfi gætu kallað fram.“ (http://bit.ly/1vj3dNp).

Allar heimildir benda til að ákvörðunin um það að taka upp þá stefnu í peningamálum, sem Már Guðmundsson kynnti á framangreindri ráðstefnu, hafi borið frekar brátt að. Það er svo að skilja að ástæðan hafi einkum verið sú að gera fjárfestum það mögulegt að taka þátt í því sem hefur verið kallað: „frjálsir fjármagnsflutningar“ (http://bit.ly/1rgziio) án þess að landið gengi inn í sameiginlegt myntsamstarf sem var að verða til í Evrópu á þessum tíma (http://bit.ly/XVeQLE).

Það er vissluega gagnlegt að rifja upp markmiðin sem sett voru fram í sameiginlegri yfirlýsingu Seðlabankans og þáverandi ríkisstjórnar um þetta nýja fyrirkomulega við stjórn peningamála í landinu:

Með því að gera verðstöðugleika formlega að meginmarkmiði stjórnar peningamála er formfestur sá skilningur að meginverkefni Seðlabankans sé að stuðla að stöðugu verðlagi. Verðbólga er til langs tíma peningalegt fyrirbæri og því er rökrétt að endanlegt markmið peningastefnunnar sé stöðugt verðlag.

Með því að taka upp formlegt verðbólgumarkmið sem kjölfestu peningastefnunnar er stefnt að því að formfesta verðstöðugleika sem meginmarkmið peningastefnunnar. Markmið breytinganna er einnig að tryggja opnari og skilvirkari stjórn peningamála sem stuðla á að efnahagslegum langtímastöðugleika og aukinni hagsæld til frambúðar. (http://bit.ly/1ugDV0K)

Sjö árum síðar gekk í garð dýpsta efnahagskreppa „sem þjóðin hefur upplifað frá lokum seinna stríðs“ (http://bit.ly/1q4v5fW) í kjölfar bankahrunsins hér á landi. Fæstum blandast hugur um ábyrgð „verðstöðugleikahumyndar“ Más Guðmundssonar á því hvernig fór. Samt var hann valinn hæfastur af síðustu ríkisstjórn til að taka við stjórn Seðlabankans sem hann hefur byggt síðan á fallinni hugmyndafræði um stöðugleika, sem staðreyndir hafa sýnt fram á að ekki er hægt að skapa með þeim aðferðum, sem hann lagði til efnahagsstjórnunar landsins (http://bit.ly/1uERTXA) þegar hann var bæði aðalhagfræðingur Seðlabanka Íslands og ráðgjafi Alþjóðagjaldeyrissjóðsins í máefnum Trinidad og Tobago á sama tíma.

Sérhagsmunirnir

Þar sem Már Guðmundsson hefur farið með æðstu stjórn efnahagsmála í landinu undangengin fimm ár er hæpið að það þurfi að draga það fram í mörgum orðum hvar hjarta hans slær. Það er a.m.k. hæpið að vefengja það að áherslur hans hafa miðað að því að þjóna hagsmunum erlendra kröfuhafa og öðrum sérhagsmunum gróðahyggju og fjármálaumsvifa. Þau síðastliðnu fimm ár sem hann hefur farið með seðlabankastjórastöðuna hefur hins vegar farið lítið fyrir því að hann hafi sýnt skilning á kjörum hins stóra hóps húsnæðiskaupenda sem hefur þurft að bera forsendubrestinn, sem varð að völdum bankahrunsins, af fullum þunga án áberandi hluttekningar af hans hálfu.

Af sömu ástæðu ætti það líka að vera óþarft að rekja dæmin nákvæmlega sem eru til marks um það, að Már Guðmundsson aðhyllist þá nýfrjálshyggjulegu hugmyndafræði, að það sé boðlegt að ganga á velferðarkerfið og lífskjör almennings í þeim tilgangi að þjóna sérhagsmunum fjármálaaflanna. Hér verða þó tilgreind tvö.

Í þriðja og síðasta þætti Icesave sýndi Már Guðmundsson að honum finnst eðlilegt að bankar komi skuldum sínum yfir á skattgreiðendur.

„Verði niðurstaðan já munu haftaafnám og lántökur ríkissjóðs ganga fram eins og áformað er. Ef Icesave-samningunum verður hafnað eru hins vegar vísbendingar um að stóru bandarísku matsfyrirtækin tvö ákveði að setja lánshæfismat ríkissjóðs niður í spákaupmennskuflokk. Þá verður þyngra fyrir fæti varðandi erlenda lántöku ríkissjóðs og framgangur áætlunar um afnám gjaldeyrishafta myndi af þeim sökum ganga hægar. (http://bit.ly/1pfo0g2)

Árið 2012 fór Már síðan í mál við Seðlabanka vegna eigin launamála (http://bit.ly/1kNbt3I). Tveimur árum síðar varð það uppvíst að hann lét bankann greiða málskostnaðinn. Kostnaðurinn nam alls 7,4 milljónum króna. Í umfjöllun Viðskiptablaðsins um málið frá því fyrr á þessu ári, þ.e. 11. mars, kemur fram að:

Már tapaði málinu í héraðsdómi. Hann sagði í samtali við RÚV um helgina að hann hefði aldrei áfrýjað málinu til Hæstaréttar nema ef ekki hefði legið fyrir að bankinn myndi greiða kostnaðinn við málareksturinn. Már tapaði málinu sömuleiðis í Hæstarétti. (http://bit.ly/1pZXu6S)

Svar við gjaldþroti nýfrjálshyggjunnar

Í ljósi þess sem hefur verið dregið fram hér og í undanförunum tveimur, þar sem fjallað var um forsögu Friðriks Más Baldurssonar og Ragnars Árnasonar, má vera ljóst að allir þrír aðhyllast sömu hugmyndafræði hvað stjórn efnahagsmála varðar. Þó einhver örlítill blæbrigðamunur kunni að vera á framsetningu þeirra og eða áhersluatriðum þá ætti að vera ljóst eftir þessa yfirferð að allir þrír setja hagsmuni fjármagns og eigenda þess ofar almannahagsmunum.

Eini umsækjandinn um seðlabankastjórastöðuna sem hefur sett fram heilstæðar lausnir á þeim efnahagsvanda, sem íslenskt samfélag á við að etja, er Lilja Mósesdóttir. Ábendingar hennar og varnaðarorð í sambandi við kreppudýpkandi efnahagsáætlun Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, skuldaíþyngjandi afleiðingum Icesave, ógnvænlegan vöxt snjóhengjunnar og eðli og markmið hrægammasjóða hafa orðið að viðurkenndum staðreyndum. Þess vegna sætir það vissulega furðu að hún sé ekki meðal þeirra sem var a.m.k. metin jafnhæf framantöldum þremenningum.

Það er mat þeirra sem setja almannahagsmuni ofar sérhagsmunum vogunarsjóða og annarra kröfuhafa að það þjóni þeim, landinu og framtíðarkynslóðum best að skipa Lilju Mósesdóttur í stól seðlabankastjóra þar sem hún hefur ekki aðeins lagt fram „skapandi lausnir“ á snjóhengjuvandanum“ heldur kann hún að tjá sig þannig um efnahagsmál að það má bæði skilja það sem hún segir og treysta því að hún dregur ekkert undan.

Þá skal það undirstrikað að niðurstaðan er sú að það skiptir engu máli hvort nýfrjálshyggjusinnuð hugmyndafræðin, sem þeir Friðrik Már Baldursson, Már Guðmundsson og Ragnar Árnason standa fyrir, rekur upphaf sitt til hægri eða vinstri. Þegar mið er tekið af reynslunni af áherslum þeirra í efnahagsmálum er hins vegar farsælast og eðlilegast að hafna slíkum áherslum alfarið og snúa sér að lausnum þeirra vandamála sem þær hafa skapað.

Í þeim efnum er það samfélagslega farsælast að fara þá leið sem Lilja Mósesdóttir hefur talað fyrir frá því fyrri hluta ársins 2011 sem gengur út á það að heildarhagsmunir eru settir í forgang með því að erlendum kröfuhöfum verður boðið að ganga að samningum um að fá kröfur sínar greiddar út að frádregnum þeim okurvöxtum sem Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn tryggði þeim með samþykki íslenskra stjórnvalda. Afgangurinn fer í uppbyggingu þeirra samfélagsþátta sem hafa staðið sveltir fyrir þær áherslur að láta fjármagn ganga fyrir fólki.
___________

Þess má að lokum geta að aðstandendur síðunnar: Lilju Mósesdóttur sem næsta seðlabankastjóra hafa tekið ákvörðun um að halda henni áfram undir óbreyttu nafni. Tilefnið er innihaldið í yfirlýsingu Más Guðmundssonar (sjá hér).  Jafnframt er fleirum boðið að læka síðuna og taka undir: „Við sem lækum viljum skora á stjórnvöld að fá Lilju til forystu við efnahagsstjórn landsins.“

Afhjúpandi þögn um umsókn Lilju

Það er óhætt að segja að hún hafi komið á óvart tilkynning fjármála- og efnahagsráðherra um það hver verður skipaður í embætti seðlabankastjóra. Það er þó líklegra að einhverjir hafi verið búnir að reikna þessa niðurstöðu út úr biðtímanum. Yfirlýsing Más Guðmundssonar, sem heldur embættinu, í kjölfar tilkynningar Bjarna Benediktssonar hefur þó væntanlega komið flestum í opna skjöldu.

Þegar rýnt er í undangengið umsóknar- og skipunarferli er reyndar fleira sem hlýtur að koma mörgum á óvart. Eitt af því er sú ríka tilhneiging fjölmiðla, og annarra sem láta sig samfélagsmál varða, að láta sem Lilja Mósesdóttir hafi ekki verið á meðal umsækjenda eða hafi verið algerlega óþekkt áður en hún sótti um seðlabankastjórastöðuna og þar af leiðandi sé ekkert um hana að segja.

Það er reyndar engu líkara en fjölmiðlar hafi tekið sig saman um að þegja þunnu hljóði yfir því að hún hafi verið á meðal umsækjendanna. Í það minnsta kemur þögn þeirra ekki heim og saman við það hvers gjarnt þeim er að greina frá hvers kyns athöfnum bæði þingmanna og annarra síður þekktra persóna. Það sætir því furðu að það að fyrrum þingmaður sæktist eftir æðsta embætti landsins á sviði efnahagsmála skuli ekki hafa fengið áberandi umfjöllun.

Þögnin verður enn undarlegri þegar það er haft í huga að um er að ræða þingmann sem var frekar tilbúinn til að fórna pólitískum frama en láta af baráttu sinni fyrir almannahagsmunum. Allt síðasta kjörtímabil dró Lilja ekkert af sér við að vara við kreppudýpkandi afleiðingum efnahagsáætlunar Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, vekja athygli á skuldaíþyngjandi afleiðingum Icessave-samningsins og upplýsa þjóðina um ógnina sem henni stafar af kröfum hrægammasjóða.

Fulltrúar stjórnmálaflokka og hagsmunasamtaka, sem hafa það að yfirlýstu markmiði að berjast fyrir leiðréttingu á kjörum almennings og þess forsendubrests sem varð við bankahrunið, hafa líka verið undarlega þögulir. Mesta furðu vekur að ekkert hefur heyrst frá núverandi þingflokkum stjórnarandstöðunnar né félagssamtökum þeirra sem berjast fyrir hagsmunum heimilanna eða breyttu banka- og/eða peningakerfi.

Þessi grafarþögn er svo áberandi að það er eðlilegt að velta ástæðum hennar fyrir sér. Stærsta spurningin í þessu sambandi er hvort ræður meiru, í þögn fjölmiðla, stjórnmálaflokka og félagssamtaka, sú áhersla sem Lilja Mósesdóttir hefur lagt á að leiðrétta eignatilfærslu síðustu ára, í þágu lífskjara almennings og velferðarkerfins, eða það að hún á ekki pólitískt heimilisfang meðal núverandi þingflokka.

Það mætti reyndar ætla að hvorutveggja þættu ómetanlegir kostir þegar kemur að skipun í embætti eins og seðlabankastjórastöðuna. Það sem atburðarrásin í kringum ráðningarferlið í seðlabankastjórastöðuna hefur hins vegar leitt í ljós er að allir núverandi þingflokkar taka undir þá forgangsröðun við efnahagsstjórn landsins sem þremenningarnir: Friðrik Már Baldursson, Már Guðmundsson og Ragnar Árnason standa fyrir. Þögnin staðfestir bæði það og svo hitt að það sé eðlilegt að það hver hlýtur seðlabankastjórastöðuna sé háð pólitískum tengingum fyrirferðarmestu þingflokkanna.

Ef þessu væri öðruvísi farið hefði einum og öðrum fundist eitthvað um aðdragandann og svo tilkynninguna um skipun Más í embættið. Allir þeir flokkar og félagasamtök sem hafa gefið sig út fyrir að vinna að því að hagsmunir allra kjósenda séu teknir fram yfir sérhagsmuni fjármálaaflanna höfðu tilefni til að láta til sín heyra strax og það kom í ljós að talsmenn þeirra voru metnir „mjög vel hæfir“ á meðan sá umsækjandi sem hefur talað fyrir leiðréttingu á eignatilfærslu undangenginna ára var settur skör neðar en þeir.

Sumir hafa leitt að því líkum að pólitíkin hafi komið sér upp vörn sem byggir á því að í stað þess að taka efnislega afstöðu til hugmynda Lilju Mósesdóttur um lausn skuldavandans þá hafi hún sagt sig frá lögmálum hennar. Þannig hafa einhverjir haldið því fram að Sjálfstæðisflokkurinn hafi tilefni til að refsa henni fyrir það að ganga til liðs við Vinstri græna og afla honum fylgis í alþingiskosningunum 2009 en fyrrverandi ríkisstjórnarflokkar geti ekki fyrirgefið henni það að hún sagði sig frá þinglokki Vinstri grænna og þar með úr ríkisstjórninni. Ef eitthvað er til í þessu þá er ljóst að flokkspólitíkin er ekki aðeins grimm og hefnigjörn heldur ógnar hún samfélagslegum hagsmunum.

Hvað sem þessu líður þá er það staðreynd að í stað þess að félagshyggju- og jafnaðarflokkar, á borð við Samfylkingu og Vinstri græna, hafi tekið sig saman og stutt þann umsækjanda til seðlabankastjórastöðunnar, sem aðhyllist hagfræðikenningar sem ríma við yfirlýsta stefnuskrá þessara flokka, sameinuðust þeir um þann umsækjanda sem hannaði núverandi peningastefnu og mælti með því að þjóðin borgaði Icesave. Allir nema Ögmundur Jónasson en enginn hefur hins vegar fundið tilefni til að furða sig á innhaldinu í yfirlýsingunni sem Már sendi frá sér á sama tíma og tilkynnt var um endurráðningu hans.

Afstaða Framsóknarflokksins hefur ekki komið skýrt fram en miðað við skuldaleiðréttingaráform flokksins hefði það verið eðlilegast að flokkurinn styddi og sæktist eftir því að fá Lilju Mósesdóttur til forystu í stjórn efnahagsmála í landinu. Ekkert hefur komið fram um að þeir hafi lýst slíku yfir á neinum vettvangi. Þögn þeirra er ekki síður sterk vísbending um afstöðu en þögn annarra þingflokka.

Í því sambandi er vert að vekja athygli á því að ekkert hefur heyrst frá fulltrúum Bjartrar framtíðar eða Píratapartýsins varðandi embættisveitinguna. Þar af leiðandi er eðlilegt að draga þá ályktun að hagfræðingar sem tala fyrir leiðréttingu á kjörum almennings og verndun velferðarkerfisins eigi ekki upp á pallborð þessara flokka  frekar en hinna sem eldri eru.

Það er svo spurning hvort öll nýju framboðin og hagsmunasamtökin sem urðu til á síðasta kjörtímabili hafi horfið frá fyrri stefnumálum sem voru mörg hver sömu ættar og þau sem Lilja Mósesdóttir barðist fyrir á meðan hún var á þingi af óvenjulegri einbeitni og eldmóði. Á meðan ekkert heyrist frá þeim er ekki hægt að draga aðra ályktun en nýrjálshyggjan sé sú stefna sem hefur orðið ofan á meðal stjórnmálaflokkanna og annarra sem láta sig almannahagsmuni varða þó það hafi sýnt sig  rækilega í sex ára kjölfari bankahrunsins hversu grátt sú efnahagsstefna leikur velferðarkerfið og lífskjör meirihlutans. 

Þessi áberandi þögn afhjúpar ekkert annað en þann nöturlega raunveruleika að íslensk pólitík samanstendur af einni stefnu sem hefur komið sér fyrir í mörgum flokkum og flokksbrotum. Sú stefna er að viðhalda forréttindum fámennrar stéttar eigna og valda á kostnað almennings. Það er vissulega spurning hvers vegna þarf svo dýrt stjórnmálaflokkakerfi, ráðuneyti og aðra stjórnsýslu ásamt bönkum og fjármálastofnunum til að halda utan um þessa einföldu forgangsröðun. Þeirri spurningu verður ekki svarað hér en vakin athygli á því að skipun Más Guðmundssonar í embætti seðlabankastjóra opinberar það að enginn munur er á hægri og vinstri í íslenskri pólitík.

Þetta á a.m.k. við þegar kemur að stefnu í efnahagsmálum en hingað til hefur það verið mismunandi hugmyndafræði varðandi hagfræði sem hefur verið grunnforsenda þeirrar skiptingar sem áður hét að vera til hægri eða vinstri í pólitík. Það er ekki spurning að einhverjir kjósendur þurftu ekki skipun Más til að átta sig á þessu en það er óskandi að bæði aðdragandinn og svo skipunin sjálf veki þá sem höfðu ekki áttað sig á þessu fyrr.

Færslan er að nokkru leyti byggð á innleggi síðunnar: Lilju Mósesdóttur sem næsta seðlabankastjóra (sjá hér) og flestar myndirnar eru fegnar að láni þaðan.

Már hugsar sér til hreyfings

Hagsmunir fólkins í stað fjármagnsins

Margir þeirra sem hafa tjáð sig á stuðnings-/áskorunarsíðunni: Lilju Mósesdóttur sem næsta seðlabankastjóra, eru á því að voði þjóðarinnar sé vís sama hver þeirra þriggja, sem hæfisnefndin mat hæfastan til seðlabankastjórastöðunnar, verður skipaður. Þeir sem styðja áskorunina um það að Lilja verði skipuð í  seðlabankastjóraembættið, byggja stuðning sinn ekki síst á því að þeir treysta henni til að upplýsa þjóðina af heiðarleika og einurð um það hver raunveruleg staða þjóðarbúsins er og hvernig má takast á við hana.

Af því sem velunnarar síðunnar hafa sett fram þá er líka ljóst að þeir treysta Lilju til að leggja ekki afleiðingar fjármálahrunsins á almenning eingöngu heldur ganga að þeim sem bera ábyrgðina á bólumynduninni og eru komnir af stað aftur. Traustið stendur til þess að skiptigengisleið hennar forði samfélaginu undan snjóhengjunni sem hefur orðið til fyrir aflandskrónur og kröfur sjóða með falið eignarhald í gömlu bankana.

Þeir þrír sem hæfisnefnd fjármála- og efnahagsráðherra mat „mjög vel hæfa“ til að stýra Seðlabankanum eru allir á því að rétt sé að greiða kröfuhöfum að fullu með höfuðstól og ofurvöxtum. Þeir hirða lítt um aðvaranir um afleiðingar slíkrar skuldsetningarleiðar en drepa gjarnan málinu á dreif með vísan til nauðsynjar þess að „standa við skuldbindingar sínar gangvart erlendum kröfuhöfum“.

Valið á milli þessara þriggja grundvallast þar af leiðandi ekki á breyttum aðferðum heldur viðhaldi þeirrar hugmyndafræði að „einkavæða gróðann en þjóðnýta skuldir“ og skiptir þá ekki máli hvort um er að ræða banka í einkaeigu eða önnur einkarekin fyrirtæki. Eini munurinn, hvað aðferðafræði þessara þriggja varðar, liggur í því hvort aðgerðin fari fram hratt eða hægt.

Þeir sem vilja sjá Lilju Mósesdóttur sem næsta seðlabankastjóra hafna þess háttar fjármálafræði sem setur hagsmuni fjármagnsins í fyrsta sæti af þeirri ástæðu að slík forgangsröðun ógnar ekki aðeins lífsafkomu núverandi kynslóða heldur framtíðarinnar líka. Af þessum ástæðum eru þeir alltaf fleiri og fleiri sem eru tilbúnir til að taka undir áskorun til stjórnvalda um að setja hagsmuni fólksins ofar hagsmunum fjármagnsins og skipa Lilju Mósesdóttur yfir Seðlabankann þann 20. ágúst n.k.

Byggt á innleggi síðunnar: Lilju Mósesdóttur sem næsta seðlabankastjóra (sjá hér). Myndin af körlunum þremur er fengin að láni frá vb.is en myndin af Lilju er sennilega komin frá dv.is.