Á kostnað framtíðarinnar

Það muna e.t.v. einhverjir eftir þeim gjörningi sem myndin hér að neðan sýnir en það var Katrín Snæhólm sem vakti athygli mína á honum á sínum tíma með bloggi og myndbirtingum.

Það var í desember 2008 sem aðgerðarhópur, sem hafði tekið virkan hátt í mótmælaaðgerðum haustsins, tók sig til og bætti við andlitsmyndirnar sem skreyttu barnavegginn svokallaða. Á verðmiðunum sem voru límdir yfir andlitin er upphæðin sem reiknað var út að yrði gjaldið sem þessi og önnur íslensk börn þyrftu að bera vegna bankahrunsins.

Síðan þetta var hefur þjóðinni tekist að forða því að skuldir eigenda bankanna vegna Icesave félli á framtíðarkynslóðir landsins. Baráttan var oft og tíðum tvísýn ekki síst fyrir skefjalausan hræðsluáróður bæði stjórnmálamanna og ýmissa fræðimanna í háskólum landsins. 

Það er ekki ætlunin að fara í neina ýtarlega upprifjun á þessum ummælum hér. Þó finnst mér ástæða til að minna á það sem Ólína Þorvarðardóttir færði í orð á bloggi sínu. Ástæðan eru orðin sem hún lét falla á Alþingi í síðustu viku vegna þróunarinnar í stjórnarskrármálinu:

„Þetta er þyngra en tárum taki og ég lýsi sorg yfir því hvernig þetta mál er statt og andúð á vinnubrögðum Alþingis,“ sagði Ólína Þorvarðardóttir um stjórnarskrárfrumvarpið á Alþingi í dag. Ólína sagðist eiga erfitt með að taka til máls vegna sorgar yfir því hvernig farið hefði verið með málið í þinginu.

Hrikalegt væri að sitja undir andsvörum sjálfstæðismanna í skætingstóni eftir allt það sem á undan væri gengið. „Þessi atburðarás er öll í boði Sjálfstæðisflokksins,“ sagði Ólína. (sjá hér)

Í þessu samhengi þykir mér verra fullt tilefni til að rifja það upp sem hún sagði um Icesave haustið 2010. Þann 19. október það ár birti hún færslu á bloggvettvangi sínum á Eyjunni sem ber heitið: Þjóðinni hollt að taka á sig skuldbindingar vegna Icesave? Til að svara spurningunni í fyrirsögninni vitnar hún í niðurstöðu prófessors í heimspeki við Háskólann á Akureyri sem hann hafði opinberað í Silfri Egils deginum áður. Niðurstaða prófessorsins, sem samfylkingarkonan tók undir á blogginu sínu, er eftirfarandi:

Það er siðferðilega hollt fyrir íslenska þjóð að taka á sig Icesave-skuldbindingarnar. Þar með tekur almenningur þátt í því að þrífa til eftir hrunið og leggja drög að nýrri uppbyggingu. Þar með er einnig tryggt að þjóðin gleymir ekki því sem gerðist, a.m.k. ekki á meðan hún ber byrðarnar af því.

Þessi skrif þingkonunnar vöktu að vonum þó nokkur viðbrögð. Vegna hitans sem kom fram í sumum þeirra hefur þingkonan sennilega fundið sig nauðbeygða til að svara. Þá færslu nefndi hún Siðferði og sálarstyrkur. Í færslunni segir hún m.a. þetta:

[...] þegar hamfarir eiga sér stað, er þó skömminni skárra að taka þátt í björgunarstörfum, hreinsun á vettvangi og uppbyggingunni , heldur en að standa aðgerðalaus hjá. Það er siðferðilega og sálrænt séð betra heldur en að gnísta tönnum í bræði og finna engan farveg fyrir særða réttlætiskennd og sanngjarna reiði.

Sá sem aðstoðar á vettvangi er ekki í öfundsverðum sporum – en hann er þó betur settur en hinn sem gefur sig á vald reiðitilfinningum og aðgerðaleysi.

Þeir sem hafa horfst í augu við það sem fram fer meðal þeirra sem hafa komist til valda átta sig væntanlega á því hve varasamt það getur reynst að treysta þessum einstaklingum. Það blasir þess vegna væntanlega við mörgum að það er eitthvað annað sem býr að baki þeirri tilfinningastjórnun sem Ólína og fleiri hafa brugðið fyrir sig í stjórnarskrármálinu.

Það gæti reyndar verið mjög gagnlegt að rifja það upp sem haft er eftir Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur í þessari frétt: Stjórnarskrá breytt fyrir ESB-aðild og setja orð hennar í samhengi við þann atgang og örvæntingu sem hefur einkennt framgöngu stjórnarskrársinnanna að undanförnu.

Það gæti líka verið ganglegt að tengja það saman að margir þeirra sem hafa hæst um stjórnarskrárfrumvarpið nú eru ekki aðeins ESB-aðildarsinnar heldur  voru alls ekki fráhverfir þeirri skoðun, sem kemur fram í skrifum Ólinu Þorvarðardóttur, varðandi skyldur þjóðarinnar gagnvart Icesave.

Það sem situr eftir er þetta: Við björguðum framtíðarkynslóðum Íslands undan Icesave en tekst okkur að bjarga þeim undan stjórnarskrá sem sviptir þau réttinum til að fara fram á þjóðaratkvæðagreiðslur um málefni eins og Icesave?! (sjá hér) Það er líka ástæða til að vekja athygli á möguleikanum sem er opnaður á framsali ríkisvalds „til alþjóðlegra stofnana“ í umræddu stjórnarskrárfrumvarpi. (sjá hér)

**********************************************************************

Bloggið hér að ofan er að nokkru leyti byggt á eldri bloggfærslu frá því í október 2010